It Fryske Gea
Jaarverslag 2015
1
Natuur en landschap zijn erg belangrijk voor mensen, planten en dieren. Natuur en landschap zijn ook het bestaansrecht van onze vereniging. It Fryske Gea ontstond in 1930 uit zorg over het verdwijnen ervan. Inmiddels beschermen we ruim 85 jaar de Friese natuurterreinen door aankoop en zorgvuldig beheer. Zo zijn rijke natuurgebieden behouden gebleven zien we hoe de natuur zich in wisselwerking met het menselijk gebruik ontwikkelde.
Buiten de natuurgebieden is er steeds minder plek voor planten en dieren en staat de kwaliteit van het landschap onder druk door intensivering en schaalvergroting. In 2015 stond ter gelegenheid van de 85ste verjaardag van It Fryske Gea de vraag centraal hoe de rol van It Fryske Gea als beschermer in de toekomst moet worden ingevuld. Dit kreeg o.a. zijn uitwerking in een ledenraadpleging en een essaywedstrijd.
Ook educatie en recreatie staan bij onze vereniging hoog in het vaandel. Steeds vaker blijkt dat er behoefte is aan kennis over en recreëren in de natuur. Meer vrije tijd en aandacht voor gezondheid vragen een groter aanbod van recreatiemogelijkheden in de natuur. Daar werken we – uiteraard zo dat het de natuur niet schaadt – graag aan mee. In 2015 telden we maar liefst 12.000 deelnemers aan de diverse excursies.
Behoud van het Friese landschap in al haar facetten omhelst ook de zorg voor cultuurhistorische objecten. It Fryske Gea kent diverse bouwwerken en landschappelijke elementen die zijn ontstaan door menselijke invloeden. Met name aan dit laatste dankt Fryslân het zo kenmerkende en zeer afwisselende Friese landschap. Ook op dit ‘groene’ erfgoed moeten we zuinig zijn. In 2015 hebben we een aantal stappen vooruit kunnen zetten om dit te beschermen.
Aan deze en andere ontwikkelingen het afgelopen jaar ontlenen we veel vertrouwen voor de toekomst. Desalniettemin blijven we alert en is het belangrijk dat onze vereniging staat als een huis: financieel gezond, met een grote stabiele achterban van ruim 34.000 leden en aanwezig op de plekken en momenten die er toe doen.
Met dit eerste, volledig digitale jaarverslag slaan we ook een nieuwe weg in. Eén waarin we niet langer alleen in woord, maar vooral ook in beeld laten zien wat ons het afgelopen jaar bezighield. En wat voor ons de highlights waren.
De natuer wurdt alinne
oerwûn troch nei har
te harkjen.
Eind 2015 had It Fryske Gea 61 natuurgebieden in eigendom en beheer met een totale oppervlakte van 20.588 hectare. Hier is regulier beheer- en onderhoudswerk uitgevoerd, afgestemd op de verschillende beheertypen als bos, heide, weidevogel- en botanisch grasland, wetland, moeras, kwelder en duingebied. Ook is er toezicht gehouden en zijn er projecten uitgevoerd.
Het voorjaar liet in 2015 op zich wachten. Het koude, maar droge weer was gunstig voor de weidevogels. Het najaar was in alle opzichten het tegenovergestelde van de lente. Het bleef lang warm en het was zeer nat. Dat maakte het werk in het veld vaak lastig en soms zelfs onmogelijk.
In de laatste maand van het jaar konden wij de Paezemerlannen overnemen van Wetterskip Fryslân. Voor ons was de aankoop van dit bijna 500 ha grote kwelder- en slikkenterrein van groot belang, omdat eigendom de beste bescherming biedt. Naast de Paezemerlannen, kochten we nog enkele kleinere terreinen aan.
Dat ons natuurbeheer werkt, blijkt onder meer uit de toename van het aantal weidevogels in onze graslanden. Zij vinden op onze terreinen de juiste omstandigheden om te broeden en jongen groot te brengen. Plasdras is hiervoor belangrijk. Een hoge waterstand betekent voor de weidevogel een betere bereikbaarheid van voedsel in de grond én hoger gras dat ook voor de voedselvoorziening gunstig is. Die natte omstandigheden bereiken wij met kleine, en gemakkelijk te verplaatsen, windmolentjes op verschillende plaatsen in onze weidevogelgebieden.
Goed nieuws voor ons was ook de gerechtelijke uitspraak dat onze graslanden die worden gebruikt voor natuurbeheer door het waterschap niet mogen worden aangeslagen voor het agrarisch tarief. De rechter bepaalde dat hier sprake is van extensief agrarisch gebruik ten behoeve van de natuur. Dat betekent ook het lagere tarief voor natuurgebieden.
Ons beheer werkt, het aantal weidevogels neemt toe in onze graslanden
Een goede waterstand en de kwaliteit van het water zijn niet alleen voor de graslanden van belang. Goed ‘watermanagement’ is voor al onze terreinen essentieel. Ook in 2015 hebben we daarvoor veel samengewerkt met Wetterskip Fryslân en andere terreinbeheerders. Onder andere om meer waterriet te creëren. We zien dat het oppervlaktewater in het buitengebied steeds schoner wordt. De strenge milieuwetgeving begint vrucht af te werpen.
Bos. In onze bossen is het beheer zowel gericht op de biodiversiteit als op het recreatief medegebruik. Zo hebben we in het Rijsterbos in 2015 het accent gelegd op laanbomen. Vaak zijn dit de oudste en dikste bomen in een bos, met de grootste kronen. Daarmee zijn ze heel bepalend. De vitaliteit van deze bomen is belangrijk voor de natuurwaarde, maar ook voor de veiligheid van de recreanten.
Lanen geven het rijsterbos zijn karakter en allure
In andere bossen, zoals het Ketlikerskar en Grikelân & Turkije was het onderhoud vooral gericht op het versterken van de biodiversiteit. Bijvoorbeeld door struweel meer kans te bieden. Dat is goed voor broedvogels, vlinders en andere soorten fauna. Daarmee vergroot het ook de belevingswaarde van het bos.
Naast het reguliere beheer, konden we de natuur in 2015 via een aantal projecten hier en daar een extra impuls geven. Het LIFE+project ‘Booming Business’ in de Alde Feanen is daarvan een mooi voorbeeld. Dat geldt ook voor de Waddenfondsprojecten Súd Ie, waarbinnen een natuurvriendelijke oever is aangelegd in de Eanjumer Kolken. Verder hebben we in 2015 ook het laatste RWE-project uitgevoerd. Dankzij de financiering door RWE zijn grote delen van de te lage zomerkade van de zomerpolders Headamskampen en De Wyldlannen hersteld en opgehoogd.
Door het project Súd Ie hebben we veel werk kunnen verzetten in de Eanjumer Kolken
Wij zijn een gecertificeerde natuurbeheerorganisatie. Dit biedt de overheid de zekerheid dat de kwaliteit van het beheer bij ons goed geborgd is. Dat is bijvoorbeeld van belang bij het aanvragen van subsidies. Een van de voorwaarden van de certificering is dat het beheer goed wordt vastgelegd. Daarvoor werken we sinds 2015 met een nieuw computersysteem. Het grote voordeel van dit systeem is dat het terugkerende beheerwerkzaamheden koppelt aan duidelijke kaarten. Daarbij kan het systeem door iedereen bij It Fryske Gea worden gebruikt, wat het uitwisselen van gegevens sterk vereenvoudigd.
It Fryske Gea beheert 58 verschillende natuurgebieden,
met allemaal hun eigen kenmerken.
Overname 498 hectare kweldergebied van Wetterskip Fryslân
Opknapbeurt 24 eendenkooien in waddengebied
Drie tunnels en scherm beschermen overstekende dieren
15 nieuwe petgaten stimuleren natuur- en waterverbetering
It Fryske Gea werkt mee aan het Séd Ie project om
het water tussen Dokkum en het Lauwersmeer
bevaarbaar te maken en beter bereikbaar voor vissen
Groot natuur- en waterverbeteringsproject van start in Alde Feanen
In januari plaatsten we in De Alde Feanen borden
om aandacht te vragen voor overstekende otters
Gemaal geopend als onderdeel waterbeheersing
en natuurverbetering De Burd
Eilandje verandert van baggerdepot in recreatiegebied
Interview Matthijs Schouten
LIFE-project Booming Business
De Alde Feanen is met 2140 hectare een van de grootste moerasgebieden in West-Europa. Het nationaal park vormt het leefgebied van tal van dieren en planten. Maar die biodiversiteit is niet vanzelfsprekend. Zo hebben waterriet en waterplanten het moeilijk en ook veenmosrietlanden en blauwgraslandvegetaties staan onder druk.
Het LIFE-project Booming Business pakt de bedreigingen van de natuur in De Alde Feanen aan met ecologische herstelmaatregelen. Water, natuur en de bevaarbaarheid krijgen een kwaliteitsimpuls. De naam van het project verwijst naar hoe Engelsen de roep van de Roerdomp aanduiden. De Roerdomp is een van de meest bedreigde soorten in het gebied. Met behulp van LIFE+, het Europese financieringsproject voor de instandhouding van Natura 2000-gebieden, werken diverse partijen aan behoud van deze en andere soorten voor De Alde Feanen.
De gruttens fan in naasje kin
beoardield wurde troch de wize
wêrop’t bisten behannele wurde.
Net als voorgaande jaren, voerden we ook in 2015 een inventarisatie uit van het dieren- en plantenleven op onze terreinen. Zo blijven we voortdurend op de hoogte van het wel en wee van de natuur en ons beheer. De uitkomsten stemmen ons, net als een insectenonderzoek dat we lieten uitvoeren, tevreden. Zo is er bijvoorbeeld sprake van een (kwetsbaar) herstel van de meeste weidevogelsoorten, traceerden we meer vogelsoorten dan verwacht rond het Tjeukemeer en op andere terreinen een aantal bijzondere insecten- en vlindersoorten.
In 1995 begonnen met 70 vrijwilligers, vertellen we met gepaste trots dat vandaag de dag zo’n driehonderd natuurliefhebbers voor ons op pad gaan om de jaarlijkse inventarisatie uit te voeren. Een geweldig aantal, aan wie we veel dank zijn verschuldigd. Zonder hen zouden we de natuur en de resultaten van ons beheer niet zo nauwlettend kunnen volgen.
300 vrijwilligers in touw
In 2015 lieten we enkele terreinen onderzoeken op het voorkomen van insecten en vlinders. Zo werd in het Mandefjild de tamelijk zeldzame maanwaterjuffer aangetroffen. Een soort dat doorgaans vooral rond zwakzure, voedselarme vennen in heidegebieden en op hoogvenen voorkomt.Op de Delleboersterheide blijken de vrij zeldzame kommavlinder en bruine vuurvlinder in grote aantallen voor te komen. De zeldzame witsnuitlibel treffen we inmiddels in behoorlijke aantallen aan in het Easterskar.
Kwetsbaar herstel weidevogels
Verrassend tijdens een eerste inventarisatie was ook het voorkomen van behoorlijke aantallen kwartels, waterrallen, poerseleinhoenen, baardmannen en zelfs een zingende roodmus rond het Tjeukemeer. Uitgebreidere info over deze, en andere highlights van het afgelopen jaar, vindt u onderstaand.
Feiten en cijfers Flora&Fauna 2015
Vogelkijkhut voorziet in behoefte
Pril herstel populatie in gebieden zet door,
met name in De Ryp en Noard Fryslân Bûtendyks
In juni startte een proef in It Lege Midden
voor insectenvriendelijk weidebeheer
Tienjarig project om duinen te herstellen
In 2014 werd de eerste bever in Fryslân gesignaleerd,
reden om studenten een onderzoek te laten uitvoeren in 2015
De grijze duinen van Ameland hebben het moeilijk. Het gebied wordt overwoekerd door grassen en struiken die hier van oorsprong niet voorkomen. Hierdoor verdwijnen de karakteristieke planten en dieren van de grijze duinen. Daarom werken It Fryske Gea, Staatsbosbeheer en De Vennoot samen aan een gefaseerd duinherstelproject dat er voor moet zorgen dat het zand weer kan stuiven, de valleien open blijven en het duinleven meer ruimte krijgt. Eind 2015 werd de noordoostkant van de Oerderduinen geplagt zodat karakteristieke soorten als duizendguldenkruid, parnassia en ook korstmos- en kruidenrijke vegetaties weer de ruimte krijgen en kunnen terugkeren.
Wat mear oftst witst,
wat mear oftst sjochst
en genietest!
Natuur is in Nederland een schaars goed. Daar moeten we zuinig op zijn. Tegelijkertijd vinden we het belangrijk dat zoveel mogelijk mensen van onze natuurgebieden kunnen genieten. We zorgen er daarom voor dat onze natuurterreinen toegankelijk zijn en uitnodigen tot bezoek. Met kennis en voorlichting stimuleren we dat bezoekers zorgvuldig omgaan met de natuur. Bovendien zie je ook meer als je weet wat je ziet. Ook daarvoor zijn voorlichting en educatie belangrijk. Online-communicatie gaat daarbij een steeds grotere rol spelen.
Onze leden blijven graag op de hoogte van nieuws uit de natuur. Andersom horen wij graag wat zij interessant vinden en wat zij meemaken in onze natuurterreinen. Onze nieuwe online communicatie zorgt voor directer contact. Zo steeg het aantal abonnees van onze maandelijkse digitale nieuwsbrief van 2000 naar 8000. Ook kregen we twee keer zoveel volgers op Facebook en vinden steeds meer mensen ons op YouTube, Instagram, LinkedIn en Twitter.
Uitwisseling van ervaringen, foto’s en nieuws
Het magazine dat onze leden vier keer per jaar ontvangen werd in 2015 nog aantrekkelijker met een frisse uitstraling. Zo komen de natuurfoto’s nog beter tot hun recht. De gewaardeerde jeugdbijlage bleef. Jongeren blijven voor ons een belangrijke doelgroep. De beste, maar vooral ook de leukste manier om de natuur te leren kennen en waarderen, is door de natuur in te gaan.
Met excursies, themamiddagen, kinderfeestjes, schoolreisjes, jeugdzomerkampen en speciale scholenprogramma’s in Noard-Fryslân Bûtendyks, de Alde Feanen, het Ketliker Skar en de Lendevallei betrokken we in 2015 meer dan 2000 jongeren bij de natuur en ons werk. Voor groep 1, 2 en 3 organiseerden we op kinderboerderij de Naturij in Drachten een heel nieuw programma over sporen van de das, kriebelbeestjes en knoppen van bomen. En onze NME-activiteiten breidden we uit naar de gemeente Achtkarspelen. Met deze vorm van communicatie bereikten we 5000 leerlingen.
Glijden in het slik, waterdiertjes vangen, plantjes proeven en vogels spotten
Volwassenen zijn overigens niet minder enthousiast over de mogelijkheden die wij bieden om de natuur te beleven. Ruim 12000 mensen namen deel aan een of meerdere van de honderden excursies die we in 2015 organiseerden. Dit lukt ons alleen dankzij de inzet van tientallen vrijwillige excursieleiders!
Op verschillende manieren werkten we er in 2015 aan om zoveel mogelijk mensen van de natuur te laten genieten. Voor mindervaliden werd bijvoorbeeld een verhard pad naar de vogelkijkhut in de Jan Durkpolder aangelegd. Onder de noemer ‘De Groene Loper’ werden woonkernen met de natuur verbonden. De Lindewijk in Wolvega viel de eer te beurt de eerste groene loper ‘uit te rollen’.
In Hurdegaryp zetten 1150 mensen hun handtekening voor het openhouden van de historische verbinding met het Bûtenfjild.
Paneel met informatie over de tragedie van Lancaster R5682
De Facebook-pagina van It Fryske Gea groeit!
De opmaak van ons ledenblad werd dit jaar onder handen genomen
De bioloog neemt de bezoekers mee het water
op en laat de verschillende dieren- en plantensoorten zien.
Park Jongemastate is een kleine oase
van rust in een agrarisch landschap.
De webcam in het nestkastje van de kerkuilen in de Alde Feanen was ook dit jaar weer populair. Groot was de consternatie, in het kastje en bij de kijkers, toen een onbekend mannetje binnendrong en twee uilskuikens doodde. Soms is de natuur hard.
It ûnthâld is
de fjirde diminsje
fan it lânskip.
Natuur, landschap en cultuurhistorie hebben veel raakvlakken. Zeker in Fryslân met haar grote variatie aan natuurterreinen, landschappen en cultuurhistorische elementen. It Fryske Gea besteedt dan ook zowel in praktijk als beleid aandacht aan landschap en cultuurhistorie. Sprekend voorbeeld is de samenwerking met Landschapsbeheer Friesland in Koöperaasje DoarpenLân.
Landschap samen gevarieerd en aantrekkelijk houden
Het Friese landschap uniek, gevarieerd en aantrekkelijk houden én tegelijkertijd versterken. Met die ambitie bundelden It Fryske Gea en Landschapsbeheer Friesland oktober 2015 hun krachten in Koöperaasje DoarpenLân. Een coöperatie die iedereen die het Friese platteland een warm hart toe draagt verwelkomt om samen integrale plannen en projecten te ontwikkelen en realiseren.
Een in 2015 uitgevoerde analyse laat zien dat alle terreinen van It Fryske Gea cultuurhistorische waarde bezitten. De karakteristieken daarvan nemen we mee in onze beheervisie en -plannen. Zo kan het zijn dat de ontstaansgeschiedenis leidend wordt voor inrichting en beheer. Maar ook dat we fysieke (landschaps)elementen gaan verwerven die onderdeel zijn van het Fries cultureel erfgoed. Denk aan terpen, kerken en monumenten.
Voor windmolens, maar wel op de juiste plekken
In het verslagjaar speelde ook de windmolendiscussie. It Fryske Gea is groot voorstander van het winnen van duurzame, schone energie. Als natuurbeschermer komen we echter eerst op voor de belangen van natuur en landschap. Daarom zijn we tegen het plaatsen van windmolens in het IJsselmeer en vinden we dat we natuurterreinen en waardevolle landschappen moeten ontzien.
In 2015 is nadrukkelijk contact en samenwerking gezocht met andere Friese organisaties die actief zijn op het gebied van cultuurhistorie. Denk aan het Steunpunt Monumentenzorg, de stichting Alde Fryske Tsjerken, de Rijksdienst voor Cultuurhistorie en Erfgoed (RCE) en de stichting Staten en Stinzen. Ook zijn we betrokken bij het project ‘Opsterlandse Groene Parels’.
Samen werken aan versterken landschap, natuur en cultuur
De koers van It Fryske Gea
Voor duurzame energie en het ontzien van natuur en landschap
Omdat we de landgoederen rond
Beetsterzwaag een warm hart toedragen
Publiek bepaalt wat we als eerste opknappen
Interview, directeur Henk de Vries
Roel de Jong: “Samenwerking noodzakelijk om vraagstukken op te lossen”
5 oktober 2015 was het zover. Zo’n negentig belangstellenden, waaronder veel potentiële leden, woonden de introductie bij van Koöperaasje DorpenLân. Het samenwerkingsverband van It Fryske Gea en Landschapsbeheer Friesland zet zich in voor behoud en herstel van het Friese platteland.
Directeur Roel de Jong vertelde veel mogelijkheden te zien voor de nieuwe coöperatie. “Samenwerken aan de versterking van onze leefomgeving is wenselijk én noodzakelijk. Daar is iedereen het over eens. Wij bieden daarvoor het platform.”
De Jong liet na afloop weten dat hij direct enthousiast was over de oprichting van de coöperatie. “Het initiatief en de motivatie om binnen een coöperatie samen te werken aan behoud en herstel van het platteland spraken me direct aan. Sterker, ik denk dat het de enige manier is om de uitdagingen waar we voor staan aan te gaan.”
Aleen integrale aanpak volstaat
Enthousiast. Vanuit zijn verleden als waterschapbestuurder, noemt hij één zo’n uitdaging met vele stakeholders; waterbeheersing. “Door de klimaatverandering moeten we investeren in onze waterhuishouding. Tegelijkertijd ligt er de vraag naar variatie in grondwaterstanden van agrariërs en natuurbeheerders. En de noodzaak om het inklinken van het veenweidegebied te voorkomen. Deze vraagstukken kunnen alleen integraal, dus samen met alle betrokkenen, opgelost worden. Geldt ook voor de gebiedseigen problematiek in de Noardlike Fryske Wâlden, de beekdalen, op de klei en langs IJsselmeer- en waddenkust. Wonen, ondernemen, recreëren, dieren- en plantenleven in Fryslân; het hangt allemaal met elkaar samen. En vraagt om een gezamenlijk visie en aanpak.”
Samenwerking is ook nodig door de introductie van streekagenda’s, de schaalvergroting in de landbouw, de terugtredende overheid én het belang van gebiedsgericht werken, natuurontwikkeling, leefbaarheid op het platteland en burgerparticipatie. “De verantwoordelijkheid voor onze leefomgeving ligt steeds meer bij onszelf. Betekent dat je uiteenlopende partijen, met soms tegenstrijdige belangen, op één lijn moet krijgen. Een coöperatie van stakeholders is daarvoor het ideale vehikel.”
De leden van Koöperaasje DoarpenLân betalen contributie. In ruil profiteren ze van de aanwezige kennis, contacten en ervaring binnen het netwerk. Ook kunnen ze capaciteit en middelen delen en activiteiten op elkaar afstemmen. Leden kunnen samen een breed pakket van (gebiedsgerichte) diensten aanbieden én samen projecten ontwikkelen, financieren en realiseren. Dit alles naar eigen behoefte en zowel structureel als op projectbasis.
Mes snijdt aan twee kanten
“Het mes snijdt aan twee kanten”, aldus De Jong. “Samen bereik je meer en werk je veel efficiënter en effectiever. Alleen al door een betere onderlinge afstemming. Bovendien kun je samen ook gemakkelijk nieuwe activiteiten financieren. Niet onbelangrijk in een tijd waarin de overheid zich terugtrekt en organisaties meer en meer de eigen broek moeten ophouden.”
Voorbeeld. Landschapsbeheer Friesland en It Fryske Gea geven zelf het goede voorbeeld door samen te werken bij projecten op het gebied van natuur- en landschapsbeheer en cultureel erfgoed. Recente voorbeelden zijn het herstel van Friese eendenkooien en de Friese Waterlinie. Bij laatste project werd de streek nauw betrokken. “Draagvlak is niet alleen belangrijk om een initiatief van de grond te krijgen, maar vooral ook om tot wasdom te laten komen. Zo is de Friese Waterlinie niet alleen landschappelijk en cultuurhistorisch interessant, maar biedt het ook de toeristische en recreatieve sector een kapstok en impuls.”
De missie van Koöperaasje DoarpenLân luidt; ‘het verbeteren en in stand houden van de kwaliteit van de Friese leefomgeving. “Een veelzijdige opgave”, erkent De Jong. “Betekent dat we alle steun kunnen gebruiken. Van agrariërs en natuurbeheerders. Van overheden en belangenorganisaties. Van burgers en ondernemers. In welke vorm dan ook.”
Neat is sa ryk as de ûnútputlike wielde fan de natuer.
Se lit ús allinne de oerflakken sjen,
mar se is miljoenen meters djip.
Behalve in onze natuurterreinen, kunnen we ook via beleid bijdragen aan natuurbescherming in Fryslân. We signaleren ontwikkelingen en kansen en adviseren organisaties die zich met dit beleid bezighouden vanuit onze expertise. Zo dachten we in 2015 onder meer mee over de aanpak van ganzenschade en ontwikkelden we een visie voor zilte vitaliteit langs de Friese Waddenkust.
Hoe kun je afschot van ganzen verminderen, zonder dat de landbouw hierdoor meer schade ondervindt. Dat was onze inzet in de Fryske Guozzenaanpak. Hierin werken landbouworganisaties, faunabeheerders en natuurorganisaties onder regie van de provincie samen aan een oplossing. Zo’n 10 procent van de Friese ganzenpopulatie broedt in onze terreinen. We probeerden op verschillende manieren die populatie niet te laten groeien. Dat lukte.
Vangen en doden van ganzen in de ruitijd levert minder dierenleed op dan afschot
Het vangen en doden in de ruitijd bleek effectief, evenals predatie door de vos. Het prikken van eieren werkte minder goed. Het doden van ganzen roept in onze achterban veel vragen op. Maar in vergelijking met afschot levert het veel minder dierenleed en verstoring op. Door de Guozzenaanpak werden tienduizenden ganzen minder geschoten en nam de schade voor de boeren af. Reden voor ons om door te gaan op de ingeslagen weg.
Voortbouwend op eerdere ‘building with nature-experimenten’ hebben wij overlegd met Rijkswaterstaat en de provincie Fryslân over de gevolgen van de versterking van de Afsluitdijk en een nieuw peilbesluit voor het IJsselmeer. Dit resulteerde onder meer in een verkenning naar maatregelen voor het tegengaan van afslag van de natuur. Zo kunnen bijvoorbeeld vooroevers met kruidenrijke graslanden worden gerealiseerd. Ook komt er ruimte voor riet en mogelijk voor natuureilanden. Een en ander moet dit jaar en in 2017 duidelijk worden.
Ruimte voor riet en natuureilanden
In 2015 kwam ook een definitief go voor de Vismigratierivier. Een mooie oplossing voor een nijpend probleem voor de vistrek én een tastbaar symbool van de nieuwe visie op waterbouw. Niet tegen, maar met de natuur.
Dit uitgangspunt ligt ook aan de basis van de visie Zilte vitaliteit die we in 2015 voorbereidden. Hierin geven wij aan hoe de natuur langs de Friese Waddenkust samen kan gaan met andere belangen, waaronder veiligheid, recreatief gebruik, landbouw en leefbaarheid. De visie formuleert een antwoord op de toenemende verzilting van de kustzone. We hebben onze ideeën samengebracht in een mooi zakboekje. Het waterschap heeft al aangegeven de kwelders als mogelijke stabilisator van de dijk te gaan onderzoeken. Dorpen willen samen werken aan recreatief aanbod.
Dorpen willen samen werken aan recreatief aanbod
In 2015 stelden provincie Fryslân en Wetterskip Fryslân een Veenweidevisie vast die de bodemdaling in het veenweidegebied moet afremmen en lokaal zelfs keren. Wij hebben laten zien hoe we in de natte natuurgebieden behoud en zelfs groei van het veen realiseren. We willen onze kennis graag delen en ruimte bieden voor experimenten met nieuwe manieren van landgebruik om verdroging te beperken en het veen te behouden.
We werken aan de Friese waddenkust als zilte zone. Dat kunnen we niet alleen. In het zakboekje Zilte Vitaliteit laten we zien hoe we landbouw, visserij, kustverdediging, waterbeheer, kunst en cultuur en leefbaarheid samenbrengen om tot de kuststrook vitaal te houden.
Leare om te sjen nei de skientme yn ’e wrâld,
is de earste stap fan it suverjen fan ’e geast.
It Fryske Gea is dé provinciale vereniging voor natuurbescherming in Fryslân. Behalve beschermen, ontwikkelen we nieuwe natuur en zetten we ons in voor het behoud van het Friese landschap en het cultuurhistorisch erfgoed. Dat kan alleen dankzij de inzet van zestig medewerkers, ruim vierhonderd vrijwilligers en de steun van meer dan vierendertigduizend leden.
Vrijwilligers zijn actief, zowel in het veld als bij het leiden van excursies en in onze voorlichting en promotie. Verantwoordelijk voor het beleid is het zeven leden tellende bestuur dat geadviseerd en gecontroleerd wordt door de vierentwintig leden tellende Verenigingsraad. Leden hebben dus een belangrijke stem binnen onze vereniging.
Leden belangrijke stem binnen vereniging
Om de belangen van natuur en landschap goed te kunnen behartigen, werken we binnen De12Landschappen samen met onze collega’s van de andere provinciale landschappen. We beheren samen zo’n 110.000 hectare natuur en ruim achthonderd monumenten. Sinds 2014 werken De12Landschappen en Landschapsbeheer Nederland ook samen onder de noemer LandschappenNL. Verder maken we deel uit van de Stichting Het Blauwe Hart die zich inzet voor een verantwoord beheer en gebruik van het IJsselmeergebied.
Meer leden en veel steun
Onze activiteiten worden breed gedragen in de samenleving. Dat blijkt niet alleen uit het aantal vrijwilligers, maar ook uit het groot aantal leden. Eind 2015 waren dat er maar liefst 34.126. Niet eerder waren het er zo veel. Ook de (financiële) steun die we ontvingen van de provincie Fryslân, DLG, RWS en tal van bedrijven en particulieren was aanzienlijk. De € 11 miljoen die we als De12Landschappen ontvingen van de Nationale Postcode Loterij mag daarbij niet onvermeld blijven.
Om onze doelstellingen te realiseren, is een groot draagvlak in de samenleving belangrijk. We zijn daarom bijzonder blij met de steun die we vanuit verschillende organisaties en de bevolking krijgen. Namens de natuur in Fryslân: hartelijk dank!
Theunis Piersma nam afscheid als lid van verenigingsraad
Samen met De Friesland Zorgverzekeraar werken aan bewegen in en genieten van de natuur
123 trouwe leden getrakteerd op dag met en in de natuur
Gift NPL ingezet voor projecten in de natuur
Ook in 2015 ontvingen wij de nodige schenkingen en werden we opnieuw gesteund door Stichting Ynnatura
Een kleine tweehonderd gasten, waaronder 123 leden die al veertig jaar lid zijn van It Fryske Gea, ontvingen we op woensdag 30 september in ons bezoekerscentrum bij Earnewâld. Hier werden ze getrakteerd op een mooie middag over én in de Friese natuur.
Na een presentatie over de verenigingsgeschiedenis en een korte film over de mooiste stukjes Friese flora en fauna, bezochten de gasten het bezoekerscentrum en het Fries Landbouwmuseum. Om vervolgens op vaarexcursie door De Alde Feanen te gaan.
Als blijk van waardering ontvingen alle trouwe leden een speciaal ontworpen draagspeld met het logo van de vereniging.
2015 was ook in financieel opzicht een goed jaar voor ons. De vereniging is dan ook financieel gezond en kent een stabiel ledenaantal. Voor een uitgebreid financieel overzicht, het organisatieschema en de samenstelling van ons bestuur en de verenigingsraad verwijzen we u naar de bijlages.
It Fryske Gea maakt voor haar communicatie gebruik van moderne social media zoals facebook, twitter, youtube en instagram.
It Fryske Gea heeft als doel: bescherming, behoud en ontwikkeling van natuur en landschap en de bescherming van cultuurhistorische waarden in Fryslân. De vereniging beheert negenenvijftig verschillende natuurgebieden – met een totale oppervlakte van 20.479 hectare – verspreid over de provincie Fryslân en telt meer dan 34.000 leden.
It Fryske Gea
Van Harinxmaweg 17
9246 TL Olterterp
Postbus 3
9244 ZN Beetsterzwaag
T 0512-381448
info@itfryskegea.nl
www.itfryskegea.nl
Concept & redactie: It Fryske Gea / Schrijfburo Terwisscha & Wagenaar
Productie & vormgeving digitaal jaaroverzicht: TWonline
Fotografie: Archief It Fryske Gea
